Akciğerde karbondioksit birikmesi neye denir?

Akciğerde Karbondioksit Birikmesi: Hiperkapni

Akciğerde karbondioksit (CO₂) birikmesi tıbbi olarak hiperkapni olarak adlandırılır. Bu durum, kanda ve dolayısıyla akciğerlerde normalden fazla miktarda karbondioksit bulunması anlamına gelir. Hiperkapni, solunum sisteminin yeterli gaz değişimini sağlayamadığının bir göstergesi olabilir ve ciddi sağlık sorunlarına işaret edebilir.

Hiperkapni'nin Nedenleri

Hiperkapni genellikle solunumun yetersiz olmasından (hipoventilasyon) kaynaklanır. Başlıca nedenleri şunlardır:

• Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) gibi obstrüktif akciğer hastalıkları
• Astım atakları
• Akciğer enfeksiyonları (pnömoni gibi)
• Göğüs duvarı veya solunum kaslarını etkileyen nöromüsküler hastalıklar (örn. ALS, miyasteni gravis)
• Solunum merkezini baskılayan ilaçlar (aşırı opioid kullanımı gibi)
• Şiddetli obezite ile ilişkili hipoventilasyon sendromu
• Akciğer ödemi veya akciğer fibrozu gibi restriktif akciğer hastalıkları

Belirtileri

Hiperkapni hafif veya şiddetli olabilir ve belirtiler karbondioksit seviyesine bağlı olarak değişir:

• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Uyku hali ve konfüzyon
• Nefes darlığı
• Yüzde kızarma
• Kas seğirmeleri veya titreme
• Bilinç bulanıklığı veya koma (ciddi vakalarda)

Tanı ve Tedavi

Hiperkapni tanısı genellikle arteriyel kan gazı (AKG) analizi ile konulur. Bu test, kandaki karbondioksit parsiyel basıncını (PaCO₂) ölçer. Normal PaCO₂ değeri 35-45 mmHg arasındadır; bu değerin üzerindeki seviyeler hiperkapni olarak kabul edilir.

Tedavi, altta yatan nedene yöneliktir ve şunları içerebilir:

• Oksijen tedavisi (dikkatli uygulanmalı, çünkü bazı KOAH hastalarında aşırı oksijen solunum drive'ını baskılayabilir)
• Bronkodilatörler ve steroidler gibi solunum ilaçları
• Mekanik ventilasyon desteği (ciddi vakalarda)
• Altta yatan enfeksiyon veya hastalığın tedavisi

Hiperkapni, zamanında müdahale edilmezse hayatı tehdit edebilir, bu nedenle belirtiler fark edildiğinde derhal tıbbi yardım alınması önemlidir.